Đặc điểm của ốc bươu vàng hại lúa và các biện pháp phòng trị

Ốc bươu vàng là một loại sinh vật xuất hiện phổ biến ở đồng ruộng, ao hồ. Chúng được người nông dân tìm mọi cách để trừ khử bởi ốc bươu vàng hại lúa khá nghiêm trọng nếu mật độ trên ruộng nhiều. Sau đây bà con hãy cùng Phân thuốc sinh học Nông nghiệp G2B tìm hiểu về loại sinh vật này và tìm ra các cách phòng trừ ốc bươu vàng hại lúa nhé!

Tìm hiểu về ốc bươu vàng hại lúa

Tác nhân gây hại của ốc bươu vàng

Tên khoa học của ốc bươu vàng là Pomacea canaliculata và P.maculata. Ốc bươu vàng có tính xâm lấn và lây lan trên diện rộng rất nhanh, chúng có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho các ruộng lúa. Chúng lan từ thửa ruộng này sang thửa ruộng khác nhờ hệ thống tưới tiêu hay mưa lớn làm cánh đồng bị ngập. Vào mùa khô, ốc có thể tồn tại trong đất không hoạt động đến 6 tháng, khi gặp nước chúng sẽ tiếp tục nổi lên và gây hại. 

Dựa vào hình dáng và màu sắc, chúng ta có thể phân biệt chúng với các loại ốc bản địa. Ốc bươu vàng có vỏ màu nâu và ruột màu vàng cam hay vàng hơi hồng. Vỏ của chúng to hơn và màu sáng hơn các loại ốc khác. Chúng đẻ trứng thành chùm gồm mấy trăm trứng dính vào nhau và có màu hồng sáng.

Đặc điểm sinh học và phát sinh của ốc bươu vàng hại lúa

Thức ăn chủ yếu của ốc bươu vàng là thực vật, chúng là loài sinh vật ngoại lai xâm hại và loại thực vật ưa thích của chúng là mạ non, rau muống, xà lách,… Đặc biệt là mạ non mới cấy có thể bị ốc cắn ngang cây gây thiệt hại nặng cho ruộng lúa và khi chúng phát tán mạnh mà không được diệt trừ thì có thể làm mất trắng. 

Một số nhà khoa học sau khi nghiên cứu đã cho thấy 1 con ốc bươu vàng gây hại trong giai đoạn 3-20 ngày sau khi gieo sẽ làm năng suất lúa giảm từ 15-20%. Nếu mật độ ốc từ 6-10 con/m2 thì ruộng lúa có thể mất trắng sau 1 ngày. 

Ốc bươu vàng hại lúa có thể sống cả trên cạn và dưới nước nhờ có khe mang và cơ quan giống phổi. Trong điều kiện môi trường khô hạn chúng có thể sống nhiều tháng và môi trường ô nhiễm, thiếu oxy chúng cũng có thể tồn tại nhờ ống thở.

Tốc độ sinh sản của ốc bươu vàng rất nhanh, mỗi lần ốc đẻ thành từng ổ, mỗi ổ có từ 200-300 trứng và mỗi chu kỳ chúng có thể đẻ từ 10-12 ổ, sau đó từ 7-15 ngày trứng sẽ nở. Vòng đời trung bình của chúng là 60 ngày, tuy nhiên chúng có thể sống từ 4-6 năm, đặc biệt nhiệt độ càng cao thì tuổi thọ của chúng càng thấp.  

Dấu hiệu của lúa bị ốc bươu vàng gây hại

Ốc bươu vàng gây hại chủ yếu ở các ruộng trũng thấp và bị ngập nước. Dấu hiệu ban đầu bà con có thể thấy là lúa không đứng vững bởi ốc tấn công thân lúa phía dưới mặt nước. Lúa ở giai đoạn mạ non thân vẫn còn mỏng và yếu nên rất dễ bị tổn thương do ốc bươu vàng cắn phá, đặc biệt là trên những thửa ruộng trũng thấp và ngập nước trong giai đoạn lúa 30 ngày tuổi và mới cấy. 

Sau khi cây lúa phát triển, thân lúa trở nên dày và cứng cáp hơn nên ốc không thể ăn được. Chúng thường cắt đứt các nhánh trước sau đó ăn lá và thân ở trong nước. 

Một số tác hại do ốc bươu vàng gây ra

Ốc bươu vàng hại lúa ăn rất nhiều và ăn liên tục suốt ngày đêm. Chúng tập trung ăn thành từng đám, xuất hiện nhiều ở các ruộng lúa non, mới gieo và các ruộng trũng thấp. Trên những ruộng bị hạn nước, ốc có thể vùi mình xuống lớp bùn đất sống nhiều tháng mà không chết. 

Mỗi chu kỳ đẻ chúng đẻ rất nhiều nên tốc độ lây lan sẽ rất nhanh, nếu không diệt trừ nhanh chóng chúng có thể phá hại làm mất trắng ruộng lúa.

Trên đồng ruộng không chỉ ốc bươu vàng gây hại, lúa ma cũng là nguyên nhân làm cho cây lúa không phát triển được. Bà con có thể tham khảo trong bài viết về lúa ma,lúa lẫn và các biện pháp diệt trừ

Các biện pháp phòng trừ ốc bươu vàng và các loại thuốc diệt ốc bươu vàng

Biện pháp thủ công, canh tác

Khi canh tác nên làm đất kỹ, ruộng bằng phẳng, tránh để các vũng nước trũng trên ruộng. 

Ốc bươu vàng hại lúa đẻ rất nhiều trứng, lây lan nhanh chóng nên vào lúc sáng sớm hay chiều mát bà con hãy liên tục bắt ốc và các ổ trứng trong 2-3 tuần giai đoạn gieo sạ.

Để dễ thu gom ốc trong ruộng bà con có thể sử dụng các thức ăn như rau muống, lá khoai, lá sắn,… để thu hút chúng tập trung lại.

Chúng thường tập trung ở những vũng nước nên bà con hãy đánh các rãnh thoát nước trên ruộng để ốc đến sống tập trung tạo điều kiện cho bà con bắt bằng tay dễ dàng và nhanh chóng hơn.

Ốc bươu vàng hại lúa thường lan truyền theo dòng nước nên ở các mương máng, lối dẫn nước vào ruộng bà con nên đặt lưới, phên tre để ngăn chặn chúng xâm nhập vào ruộng. Và bà con nên đặt lưới sớm từ ngay đầu vụ khi nước bắt đầu vào ruộng.

Để thu gom trứng dễ dàng hơn, bà con nên cắm cọc tre ở mương, máng và những chỗ ngập nước để thu hút ốc đến đẻ trứng.

Trong thực tế, bà con có thể nhận thấy những cánh đồng thả vịt ốc thường ít hơn hoặc thậm chí là không có bởi vịt ăn ốc non và trứng ốc. Vậy nên nếu có vịt bà con nên thả vịt vào ruộng lúa nhà mình trước khi gieo trồng. Ở nhiều nơi có bà con sử dụng cây xương rồng, cành lá đu đủ, lá thầu dầu, lá mướp, xơ mít,… thả xuống nước, nhựa cây sẽ dẫn dụ ốc bu lại một chỗ giúp việc thu gom dễ dàng, hiệu quả hơn. 

Có một biện pháp hiệu quả hơn là dùng vôi, tuy nhiên cách này khá là tốn kém, dùng khoảng 500kg/ha. Vôi vừa trừ ốc bươu vàng vừa giúp cải tạo đất hay có thể xử lý vôi kết hợp với bón lót lân trong giai đoạn chuẩn bị ruộng.

Trước khi sạ, bà con nên cho nước vào ruộng sớm để ốc nhô lên rồi tiến hành các biện pháp diệt ốc.

Nếu địa điểm nào có quá nhiều ốc bà con nên điều tiết nước trong ruộng bằng cách rút nước định kỳ, giữ nước ở mức khoảng 2-3cm để hạn chế ốc di chuyển trong ruộng. Ốc bươu vàng nằm sâu trong đất nên khi tiến hành cày bừa bà con nên làm đất kỹ, cày sâu để diệt ốc bươu vàng. Ở nhiều nơi bà con tiến hành cày đất ngay sau khi thu hoạch để diệt sạch ốc cho vụ sau.

Thuốc sinh học trừ ốc bươu vàng

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều các loại thuốc hỗ trợ người nông dân tiêu diệt ốc gây hại. Một số loại thuốc như DIOTO, Viniclo 70WP,…

Các loại thuốc này tác động nhanh đến chức năng hô hấp và tiêu hóa của ốc, ngăn cản quá trình hấp thu đường, quá trình biến dưỡng làm cho ốc không hấp thu được oxy, sau đó sẽ chết sau 24 giờ.

Thuốc tiêu diệt được cả ốc to, ốc bé, hiệu quả triệt để từ đó vừa giảm chi phí vừa giảm thiệt hại cho ruộng lúa. 

Một số điểm cần lưu ý khi sử dụng

Kiểm tra mật độ ốc trên ruộng trước khi sử dụng thuốc.

Khi phun thuốc bà con nên giữ mực nước trong ruộng khoảng 3-5cm và giữ nước trong ruộng từ 1-2 ngày sau khi sử dụng thuốc.

Bà con nên chú ý, để đảm bảo hiệu quả trừ ốc thì không nên làm bờ cho ruộng và mực nước không quá sâu.

Phun thuốc vào lúc chiều mát hoặc sáng sớm tuy nhiên bà con nên phun vào lúc chiều tối bởi thời điểm này ốc thường nổi lên cắn phá.

Kết luận

Ốc bươu vàng hại lúa làm ảnh hưởng đến năng suất lúa, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu của bà con. Trên đây là các biện pháp phòng trừ ốc bươu vàng bà con có thể áp dụng cho ruộng lúa nhà mình. Mọi thắc mắc bà con liên hệ đến hotline 0962241635 để được nhân viên tư vấn miễn phí 24/7.